ابرو ومژه عامل مهم حفاظت چشم وزیبایی چهره می باشند. تعداد مبتلايان به ريزش موي ابرو و مژه كم نيست و حداقل 4 ميليون نفر درسال دچار ريزش موي مژه و ابروي شديد و چشمگير مي شوند و در اثر استرس حاصل از آن مجبور به مراجعه به پزشك مي شوند. ریزش موی ابروومژه می تواندعلامت اولیه بیماریهای بسیارمهمی مانند ایدز- سیفیلیس –جذام – لوپوس و بیماریهای هورمونی وبیماریهای عصبی وعفونت وسرطان درمحل یا متاستاز سرطان ازجایی دیگر بوده و يا ثانوي به مصرف بعضي داروها باشد. برداشتن مکرروطولانی موی ابرووآرایش مژه باریمل ومژه مصنوعی وتاتو ازعلل مهم ریزش موی ابروومژه است. اکثرانواع ریزش موی ابرو و مژه پس ازمراجعه به متخصص پوست وتشخیص علت قابل درمان است اما اگر دارو موثر نشود وپیاز مو ازبین رفته باشد باپیوند مو می توان مجددا ابرو ومژه برای بیماردرست کرد. موهای ابرو و مژه عامل بسیارمهم زیبایی وجذابیت چشم ها وچهره هستند به حدی که اگرصاحب زیباترین چشم یاچهره حتی قسمتی ازابرو یا مژه هایش ازدست برود تمام جذابیت چشم وصورتش ازدست رفته است. ریزش ابرو و مژه گاهی هردو با هم وگاهی فقط یکی از آنها به تنهایی پیش می آید. ریزش مژه راسیلیاری ماداروزیس ( Ciliay Madarosis) وریزش ابرو را سوپرسیلیاری ماداروزیس می نامند.(Superciliay madarosis) مژه بلند و خمیده وابروی قشنگ از مشخصات جنس مونث می باشد به حدی که درادبیات فارسی آنرا تیر مژگان وکمان ابرو نامگذاری کرده اند. مژه و ابرو علاوه بر زیبایی چشم وجهره اثرحفاظتی داشته ومانع ورود گردوخاک (خاروخاشاک وپشه) و هر جسم خارجی و در نتیجه صدمه به چشم می گردد.مژه ها خاصیت لمسی خیلی شدید دارند وتماس ذرات حتی بسیارریز با مژه را به مغز خبر می دهند و مغز به محض اطلاع از اینکه یک جسم مضر نزدیک چشم شده است فورا و به طور اتوماتیک به پلکها دستور میدهد بسته شوند تا آن ذره مضر وارد چشم نشود.
کم پشتی ابرو و مژه ممکن است مادرزادی یعنی ژنتیک وارثی باشد. که مهم ترین نمونه های آن بی مویی مادرزادی و یا بی مویی همراه با بعضی بیماریهای پوستی مادرزادی مانند انواعی از ایکتیوزودیسپلازی اکتودرمال ارثی واپی درمولیزبولوز و بیماری اهلردانلوسویا بی مویی همراه بابعضی بیماریهای مادرزادی چشم مانند کلوبوما وکریپتوافتالمی است. همچنین شکل ابرو ومژه وپرپشتی وضخامت وبلندی موهای آن در افراد مختلف یکسان نبوده و با هم فرق دارد که آن هم ریشه ارثی داشته وبه قول مردم به طور مادرزادی با هم فرق دارد.موهای مژه وابرو هم مانند سایر موهای بدن به تدریج و با افزایش سن وپیری کم پشت تر شده وبه تدریج سفید می شوند که امری طبیعی است ولی اگردرسنین جوانی مژه یا ابرو کم پشت شود علل مختلفی دارد که بایستی برای تشخیص آن حتما به متخصص پوست مراجعه وعلت را معلوم کرد تا بتوان برحسب عامل بیماری جلوپیشرفت آنراگرفت و موهای ازدست رفته رامجددا وادار به رشدکرد. صدمات وبیماریهای مختلف موضعی می تواند موهای مژه و ابرو را از بین ببرد که نمونه آن تصادفات و سوختگی در اثر برخورد اشیای داغ و یا حوادثی مانند اسیدپاشی است که نمونه دلخراش آن درسالهای اخیر بر اثر یک حادثه عشقی بین دو دانشجو را همه شاهدبوده ایم و وضع دلخراش آن دخترقربانی شده وآن پسرنگون بخت دردادگاه ها ورسانه هاي داخل وخارج مایه تاثرشدید ودرس عبرت بزرگی برای آیندگان است. تعمق درهمین یک مطلب هزاران نقطه باریک تر از مو و آموزنده داردکه بازکردن وتحلیل آن دراین مجال نمی گنجد، اي كاش با يك ازدواج استثنايي بين اين دو تن اين فاجعه تلخ مبدل به شادي جهاني گشته و موجب فتح بالاترين قله افتخار براي ايران و ايراني گردد.
عفونتهای موضعی مژه و ابرو مانند زخم شدید ومقاوم دراثراستافیلوکوک درجریان سرخک وگرفتاری به آبله وآبله مرغان و زونا می تواند سبب ریزش مو یا ماداروزیس ویا کج و کوله شدن مو موسوم به تریکیازیس و یا سفیدشدن موها به نام پلی اوزیس گردد. تراخم و عفونت بایک انگل ریز به اسم دمودکس وعفونتهای قارچی وشپش ابرو و مژه همه می تواند سبب از دست رفتن موهای ابرو و مژه گردد. تراخم خوشبختانه بسیار کم شده ولی عفونت با انگل دمودکس بسیارشایع است و در جریان بیماری روزاسه واگزمای سبوره ایک ودرپیران ودرجریان بیماری دیابت به وفور دیده می شد.گل مژه بیماری فراوانی است و از علل عمده ریزش موی مژه به شمارمیرود.ریزش ابرو و مژه می تواند علامت بیماریهای بسیارمهم وخطرناکی مانند جذام و سل وسیفیلیس وسالک باشد و تاکنون چند مورد بیماری سالک درچشم گزارش شده است. بیماری جذام گرچه خیلی کاهش یافته ولی نباید فراموش کرد که این بیماری در بعضی نقاط آذربایجان وخراسان وگیلان حالت بومی داشته و در کشور ما هنوز چندین جذام خانه وجودداردکه معلولین این بیماری خطرناک درآن نگهداری می شوند.
و اما ریختن گوشه خارجی ابروها ازعلائم بسیارمهم و هشداردهنده بیماری بسیارمهم سیفیلیس است(علامت هرتوقHertoghe). سیفیلیس که چندسالی رو به کاهش گذاشته بود باشیوع بی بندوباریهای جنسی و مسافرت افراد نوکیسه به ممالکی مانند تایلند وکشورهای جداشده از اتحاد جماهیرشوروی سابق ناگهان روبه فزونی گذاشته است. در اینجا بد نیست یادآورشویم نسل جدیدمادرمعرض سه خطر مرگبار قراردارندکه عبارتنداز:تصادفات اتوموبیل واعتیاد به موادمخدر و بیماریهای آمیزشی ازقبیل زگیل تناسلی وتبخال تناسلی وسوزاک وسیفیلیس و ایدز که حتما بایستی مورد توجه شدید خانواده ها ومقامات بهداشتی وفرهنگی قرارگیرد واینجانب به سهم خود درمجله پوست ومو وکتاب دانستنیهای پوست ومو راجع به آنها اطلاعات لازم را یادآوری کرده ام و در فرصت مناسب از هر رسانه که ممکن باشد مجددا تذکرآنهاراتوسط همکاران لازم می دانم.
ریزش موی مژه وابرو می تواند نشانه بیماریهای خطرناکی مانندبیماریهای آمیزشی مثل ايدز و بیماریهای روماتیسمی ازقبیل لوپوس اریتماتوواسکلرودرمی ولوپوس اریتماتوی موضعی باشد که می تواند خود را مدتها به صورت التهاب پلک و مژه یعنی بلفاریت مزمن وریزش مو نمایانگرسازد.ریزش موی مژه و ابرو درجریان ویا شروع بیماریهای هورمونی مانند کم کاری یا پرکاری یا بیماریهای ایمنی غده تیروئید یا کم کاری غده هیپوفیزوپاراتیروئیدوآدرنال راباید به خاطرداشته باشیم. رادیوتراپی – جراحی وشیمی درمانی ازعلل دیگرریزش موی مژه وابرو است . علاوه براین کم خونیهای فقرآهن واسیدفولیک و بیماریهای روده مانند سلیاک و سایر اختلالات جذب روده ای راباید درمواجهه باریزش موی ابرو و مژه فراموش ننماییم. و اما ازشایع ترین بیماریهایی که موجب ریزش موی ابرو و مژه می شوند بیماری عجیب مولیسک یا ریزش موی سکه ای است که جزو بیماریهای حاصل از اختلالات سیستم ایمنی است. دراین بیماری سیستم ایمنی بدن موها را به غلط میکروب ویاجسم خارجی فرض کرده وبه آن حمله می کند. تمام انواع سرطان وتومورهای خوش خیم پلک وابرو مانند(SCC & BCC) و سرطان غدد سباسه و لنفوم وسارکوم کاپوزی ومتاستاز کلیه سرطانها می تواند سبب ریزش موی مژه وابرو گردد. سرانجام بعضی بیماریهای عصبی مانند تیک وتریکوتیلومانی که درآن شخص دچارفشارعصبی شدید ومقاومت ناپذیر می شود و تا موی ابرو یا مژه یا سررا نکند آرام نمی شود. اما پس ازکندن موها آرامش موقت به بیماردست میدهد وتکرار این کار و صدمه مکرر به پیازهای موی حساس ابرو ومژه سبب ازبین رفتن آنها می شود.در تیکهای عصبی بیمار هر وقت دچاراسترس شود با مالیدن چشم خود باعث کنده شدن چند مو وسرانجام کم پشتی وطاسی آن ناحیه می گردد.و اما از شایع ترین علل ریزش موی مژه و ابرو کارهای آرایشی است.تاتوکردن ابرو و مژه که خیلی شایع شده است در اثر فشار ماده خارجی وتنگ کردن جا برای پیاز مو و ضربه حاصل ازتاتو و واکنش های آلرژی نسبت به آن سبب ریزش مو میگردد همچنانکه فشار بعضی مواد مانند موسین وآمیلوئید وسلولهای سرطانی خوش خیم وبدخیم مانع رشد سلولهای پیازمو میگردد.برداشتن مکرر ابروها ازعلل کم پشتی ابرو در خانم هاست. آرایش مژه یعنی استعمال ریمل، فرکردن مژه واستعمال مژه مصنوعی وExtention موهای مژه از علل رایج کم پشتی مژه هاست. ریمل ها دو نوعند بعضی ساده که به راحتی با آب پاک می شوند وبعضی واترپروف هستند تا در موقع گریه یا شنا یا دوش گرفتن یا باران پاک نشود عیب ریمل واترپروف این است که پاک کردن آن سخت بوده ودر هر بار پاک کردن چند موی مژه کنده می شود. معذلک حتما باید ریمل راپاک کرد زیرا موی نازک مژه طاقت وزن این مواد را به صورت طولانی وتکراری ندارد وبه تدریج ضعیف وضعیف تر می شود و اما مشکل دیگر ایجادحساسیت وآللرژی به خود مواد آرایشی وچسبها وپاک کننده های آنهاست که ایجاد اگزما وخارش وریزش مو میکند. حاملگی و تغییرات هورمونی مانند یائسگی وبعضی داروها مانند پاره ای از قرصهای جلوگیری و هورمون پروژسترون ودانازول وتاموکسیفن و داروهای شیمی درمانی وکول شیسین و اتان بوتول و داروهای بیولوژیک مانند اينترفرون و اينترلوکین هم سبب ریزش مژه و ابرو می شوند. حال که به بعضی ازعلل ریزش موی مژه و ابرو اشاره کردیم باید بدانیم که اکثر این ریزشها پس ازمراجعه به متخصص پوست و مو وتشخیص علت قابل برگشت می باشند و اما در مواردیکه دارو نتواند کاری بکند وبه اصطلاح پیازمو مرده باشدبازدست ما خالی نیست ومی توان با پیوند مو از نقاط دیگربدن مجددا برای بیمار ابرو و یا مژه طبیعی ایجاد کرد. کاشت مژه احتیاج به تبحر وحوصله وظرافت بالایی دارد ولی کاشت ابرو وتغییرمحل ابرو ویا تغییر انحنای آن امری شایع شده وغیر از موارد طاسی ابرو برای اهداف زیبایی هم متداول شده است. موهای پیوندی برای ابرو و مژه می تواند ازموهای پا و یا دردرجه بعدی از موهای سر باشد. اشکال موهای سر ضخامت و طویل شدن زیاد آن است پس بهتراست اگر از موی سراستفاده می کنیم موهای نازکتر وکوتاهتررا استفاده نماییم.
